عماد افروغ از بایسته های دهه پنجم انقلاب می‌گوید

نیاز به بازتعریف عدالت داریم

عماد افروغ جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی است. او در 40 سالگی انقلاب جمع‌بندی جامعی از مولفه‌های سنجش عملکرد چهار دهه گذشته مسئولان در کشور دارد، نظراتی در مورد امنیت، استقلال، آزادی، عدالت، کارآمدی اقتصادی و نهایتا اخلاق.  افروغ سخنان خود را با واکاوی مقوله امنیت آغاز کرد و گفت: «به لحاظ امنیت، چه داخلی و چه خارجی، کارنامه بسیار موفقی داریم، یقین دارم. منتها برخی مواقع تفاسیری که از این امنیت داده می‌شود برخلاف آن فرآیندی است که اتفاق افتاده. امنیت دو بعد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دارد و بنده معتقدم نباید مداوم روی وجه سخت‌افزاری صرف تاکید شود چون اگر عقبه و پشتیبانی نرم‌افزاری را نداشتیم این توفیق بزرگ هم حاصل نمی‌شد. ما در دنیایی هستیم که باید به قدرت نرم توجه ویژه‌ای شود مخصوصا با تجربه انقلاب اسلامی. بعد نرم مربوط به حضور مردم می‌شود و مربوط به قدرت اجتماعی است و درواقع توفیق‌های بعد سخت‌افزاری به خاطر حمایت‌های مردم بوده است. از این رو رشد و پیشرفت در فلان صنعت که امر مشهودی است باید توامان با بعد نرم دیده شود.»  

استقلال دستاورد محکم حرکت 40 ساله نظام است

استاد دانشگاه تهران موضوع دوم را «استقلال» عنوان کرد و گفت: «باید تاکید کنم موفقیت در بعد امنیتی کشور مرهون استقلال ماست، یعنی استقلال سیاسی مقدم بر وجه امنیتی است. ما از ابتدا سیاست نه شرقی و نه غربی را دنبال و به نظر من در این 40 سال هم در این جهت حرکت کرده‌ایم، البته ممکن است لغزش‌هایی هم داشته باشیم، ولی به‌گونه‌ای نبوده که ما را از اساس منحرف کند. معتقدم یکی از دستاوردهای محکم ما همین استقلال سیاسی است؛ به عبارت دیگر کسی نمی‌تواند به ما دستوری را دیکته کند -برخلاف گذشته- و خیلی از کشورها ظاهری از استقلال دارند اما تحت سیطره دیکته‌های قدرت‌های برتر هستند. به هر حال اگر به ما بگویند از بین شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی کدام را محقق می‌دانید بی‌تردید شعار استقلال است که بیش از همه محقق شده است.»

فاصله گرفتن از هویت فرهنگی، وابستگی سیاسی و اقتصادی به دنبال دارد

عماد افروغ با توضیح نگاه سیاسی دولت‌ها و گروه‌های مختلف به مقوله استقلال بحث خود را این‌گونه توضیح داد که استقلال سیاسی ما بدون استقلال فرهنگی و استقلال اقتصادی پایدار نخواهد ماند. ما در دنیایی نیستیم که تفکر غیرمنظومه‌ای داشته باشیم. بی‌خود نیست که حضرت امام(ره) روی استقلال فرهنگی تاکید بسیار برجسته‌ای داشتند. فراموش نکنیم استقلال سیاسی ما مرهون استقلال فرهنگی ماست. اگر کسی به لحاظ فرهنگی به‌گونه‌ای وابسته شد، چه کم و چه زیاد و به‌گونه‌ای با فرهنگ و تاریخ و هویت ما بیگانه، مطمئن باشید روی سیاست‌های اقتصادی و سیاسی آن هم اثرگذار است. شاهد این بوده‌ایم که خیلی از آقایان از هویت فرهنگی خود فاصله گرفتند، لذا شما می‌توانید رد این فاصله‌گیری را روی سیاست‌های اقتصادی هم مشاهده کنید و به میزانی که اتکا به هویت فرهنگی داشتند و باور به خویشتن خویش کردند و به هویت تاریخی خود بازگشتند، مشاهده می‌کنید روی سیاست‌های اقتصادی مستقل آنها و خودجوش‌شان اثرگذار است. از این رو اگر می‌بینید افرادی از فرهنگ فاصله می‌گیرند و گرایش لیبرالیستی پیدا می‌کنند شما بازتاب آن را روی اقتصاد و به تبع آن روی ارتباط با خیلی از کشورها می‌بینید  یا اینکه اگر گرایشی به نظریه نوسازی پیدا می‌کنند که یک بار امتحان خود را در ایران پس داده است دلالت‌های اقتصادی آن را شاهد بوده‌ایم. بنابراین انقلاب اسلامی را با هویت فرهنگی گره می‌زنم و پاسخ غیرمستقیم خود را می‌دهم که هر کسی این هویت فرهنگی را شناخت و از آن استفاده کرد و از آن زیرساختی برای رشد اقتصادی به دست آورد، موفق‌تر بوده و هر کسی فاصله گرفته ما را از سیاست نه شرقی و نه غربی حداقل در وجه اقتصادی دورتر کرده است.

آزادی جمعی همان استقلال سیاسی است که در آن زبانزد هستیم

استاد دانشگاه تربیت مدرس در مقوله آزادی با توضیح اینکه باید آزادی جمعی و آزادی فردی به تفکیک بررسی شوند، گفت: «آزادی جمعی همان استقلال سیاسی است که در آن زبانزد هستیم، اما در آزادی فردی فراز و فرود داشتیم و به‌طور نسبی به شعار آزادی دسترسی پیدا کردیم. اما از آن آزادی مطلوب و در تراز جمهوری اسلامی و انقلاب که در قانون اساسی هم ذکر شده، فاصله داریم. ما واقعا نباید فاصله داشته باشیم ولی عواملی باعث شده سطح متعالی آزادی را نداشته باشیم. وقتی در کشور تظاهر و ریا باب می‌شود و یک عده از قِبَل تظاهر، نان می‌خورند و به نان و نوایی می‌رسند، خواه‌ناخواه، فضای شفاف و مطلوب آزادی‌بیان و آزادی‌های مدنی و سیاسی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. برخی مواقع ریا و تظاهر است که مانع آزادی می‌شود چون افراد خودشان نیستند. در پس پرده چیز دیگری است و این کار دست ما می‌دهد و مانعی برای شفافیت و آزادی‌بیان می‌شود ولی در مقایسه با رژیم گذشته و در مقایسه با رژیم پهلوی آزادی دلخواه و مطلوبی داریم اما با تراز انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی و قانون اساسی فاصله داریم. اما چرا باید این فاصله وجود داشته باشد؟ اسلام در آزادی رشد می‌کند.»

در بحث آزادی کارنامه خوبی نداریم

وی گفت: «اگر به صحبت شهید مطهری باور داشته باشیم که باید آزادی معنوی و تفکر ایجاد شود؛ بیشتر از این باید بستر رشد عقلانی مردم را فراهم می‌کردیم و از این رشد عقلانی بهره بیشتری می‌بردیم. مگر رشد عقلانی بدون آزادی امکان‌پذیر است؟ با احساس و هیجان و ریا و تظاهر و تهجر کار پیش نمی‌رود. نه احساس‌گرایی، نه تحجرگرایی، نه تظاهر، نه ریا هیچ‌کدام بستر مناسبی برای آزادی نیست. اینها فضا را کاذب و تصنعی کرده‌اند. با این شرایط یک عده خودسانسوری می‌کنند. از انگ، بی‌حرمتی می‌ترسند و حق هم دارند. کسی دوست ندارد آبروی خود را به تاراج بگذارد. بنابراین می‌توانم بگویم به نظر می‌رسد در بحث آزادی کارنامه خوبی نداریم و این موضوع را هم باید ریشه‌یابی کرد. معتقدم اگر می‌خواهیم جامعه آزاد و عقلانی داشته باشیم باید فرهنگ نقد بسط یابد. فرهنگ نقد و فحاشی دو مقوله جداست. این که امام علی می‌فرماید «انظر الی ماقال و لاتنظر الی من قال» حرف بسیار صوابی است. ما با آنچه گفته می‌شود باید کار داشته باشیم نه آنکه بیان می‌کند؛ متاسفانه چون رشد عقلانی نکرده‌ایم بیشتر با که می‌گویدها کار داریم و بعد به آنچه می‌گوید!»

وی در ادامه اشاره داشت: «متاسفانه اصلا کارنامه ما درباره عدالت اجتماعی و به‌خصوص عدالت اقتصادی کارنامه خوب و موفقی نیست. شکاف طبقاتی و درآمدی وحشتناکی داریم که زیبنده جمهوری اسلامی نیست. وقتی 78 درصد مردم اعلام می‌کنند مهم‌ترین مشکل آنها اقتصادی است و دغدغه اقتصادی دارند و 81 درصد بعد از اتفاقات دی ماه اعلام می‌کنند نارضایی اقتصادی دارند، معلوم است ما کارنامه خوبی نداریم.»

این استاد دانشگاه تربیت مدرس تاکید کرد بحثش درخصوص توزیع درآمد و عدالت در توزیع و تولید است و عنوان داشت: «اگر بخواهیم این دو اتفاق بیفتد باید زیرساخت‌ها فراهم شود. با تمرکزگرایی و اتکا به اقتصاد نفتی نمی‌توان تحقق بخش عدالت در تولید باشیم. بنابراین کارنامه موفقی در عدالت نداریم، چون اقتصاد نفتی است. چه کسانی جز دولتمردان اتکا و دسترسی به اقتصاد نفتی دارند؟ لذا دولتمردان ما سرپل ورود به نابرابری‌ها هستند. همیشه هم این‌طور بوده است. رابطه قدرت و ثروت بوده است.»

افروغ تصریح کرد: «یکی از شعارهای انقلاب اسلامی عدالت بود و ما نه در عدالت اجتماعی توفیق داشتیم و نه در اخلاق! متاسفانه در اخلاق هم مصیبت داریم. نباید فراموش کنیم وجه ممیزه انقلاب اسلامی از سایر انقلاب‌ها بحث اخلاق و معنویت است. به‌رغم اینکه دینداری خیلی مهم است اما اخلاق باید مرتبط با دینداری تعریف شود، نیامده و یک رابطه همگنی را برقرار نکرده است و این به سیاست‌های بسیاری از دولتمردان ما برمی‌گردد. وقتی دولتمردان ما به راحتی دروغ می‌گویند توقعی غیر از این نباید داشت.»

  این جامعه‌شناس برجسته کشورمان گفت: «عدالت یک هسته مرکزی دارد. من مخالف این نیستم که بگوییم عدالت قضایی و عدالت سیاسی و عدالت فرهنگی، اما مضمون و هسته اصلی یعنی عدالت اقتصادی فراموش نشود. یک عده‌ای این مفاهیم را مطرح می‌کنند و خواسته و ناخواسته مفهوم اصلی عدالت اجتماعی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. عدالت در وهله اول اقتصادی است. وقتی از عدالت اجتماعی صحبت می‌شود و وقتی امام می‌فرماید حکومت تشکیل شد برای اینکه عدالت اجتماعی بسط یابد و در صحبت‌های خود از عدالت اجتماعی صحبت می‌کند مضمون اقتصادی دارد. وگرنه عدالت سیاسی بحث فردی می‌یابد، اگر عدالت فرهنگی بگویید هم امر فردی می‌شود. ممکن است عدالت فرهنگی باشد یعنی به کالاهای فرهنگی دسترسی داشته باشید و مشارکت در خرده‌فرهنگ‌ها و فرهنگ مشترک داشته باشیم. اینها ممکن است اتفاق بیفتد اما کماکان توزیع نابرابر باشد و کماکان عدالت در تولید محقق نشده باشد. دقت کنید دال مرکزی عدالت اجتماعی، اقتصادی است.»

وی افزود: «حتی در نهج‌البلاغه نیز وقتی از عدالت صحبت می‌‍‌شود مثلا گفته می‌شود حتی اگر به مهر دختران رفته باشد تقسیم می‌کنم، مضمون اقتصادی است. بعد از انقلاب اصلا تئوری اقتصادی خوبی نداشتیم. ما اصلا فلسفه اقتصادی مشخصی نداشتیم و برای این تعریفی نشده است.»

سامان دادن اقتصاد بدون عدالت اجتماعی امکان‌پذیر نیست

وی در پایان و در پاسخ به این سوال که اگر بگوییم اقتصاد را سامان داده‌ایم، آیا الزاما عدالت هم سامان می‌یابد، خاطرنشان کرد: «سامان دادن اقتصاد بدون عدالت اجتماعی امکان‌پذیر نیست. عدالت اجتماعی به معنای مساوات‌گرایی هم نیست. ما نمی‌گوییم تئوری مارکس را به‌کار ببریم. ما می‌گوییم حضرت امیر را داشته باشیم که هم به مساوات و هم به شایستگی افراد توجه دارد. افرادی که تلاش بیشتری می‌کنند تعلق بیشتر هم دارند و شکی در این نیست. باید سطح استاندارد اولیه‌ای برای همه اقشار تعریف شود و آن استانداردها نسبی است و برای همیشه تعریف نمی‌شود. چرا حضرت امیر بیت‌المال را به تساوی تقسیم می‌کردند؟ این را باید جواب دهیم. اگر کسی تلاش بیشتر می‌کرد حضرت امیر از او نمی‌گرفت. چرا حضرت امیر می‌فرمایند «خدا را خدا را در رسیدگی به طبقه فرودست!» این همان عدالت اجتماعی است. در صورتی اتفاق می‌افتد که باور به اصالت جامعه هم داشته باشید؛ یعنی چیزی ورای جمع جبری هم وجود دارد چون برخی معتقد به اصالت فردی صرف هستند؛ یعنی می‌گویند جامعه تنها متشکل از افراد است. این لیبرالیسم و سرمایه‌داری است. باید به حیات مستقل و استانداردهای سالم زندگی اقتصادی توجه بیشتری  شود.»
 

وضعیت‌شناسی دهه پنجم انقلاب در گفت‌وگوی «فرهیختگان» با پرویز امینی

دهه پنجم، دهه بازتعریف و بازسازی نظام

قریب به چهار دهه از عمر نظام جمهوری اسلامی می‌گذرد و با گذشت فراز و فرودهای متعدد در مقاطع مختلف، به نظر می‌رسد اکنون ضروری است که ارزیابی دقیقی از وضعیت کنونی به لحاظ روندها، سازوکارها و سیاست‌ها به عمل‌ آید تا اولویت‌های روی میز کار برای آینده نظام روشن شود. در این باره با دکتر پرویز امینی، جامعه‌شناس و عضو هیات‌علمی دانشگاه شاهد به گفت‌وگو نشسته‌ایم. لازم به ذکر است مشروح این گفت‌وگو در ویژه‌نامه نوروز۹۷ «فرهیختگان»  منتشر شده است.

در 40 سالگی انقلاب اسلامی این پرسش به‌طور جدی مطرح است که آیا از نظر شما وضعیت موجود از نظر روندها، سازوکارها، سیاست‌ها، نهادها و... باید ادامه پیدا کند یا ما نیاز به تغییر اساسی در صورت‌بندی‌های کنونی داریم؟

بر اساس یک مدل مفهومی می‌توان با پنج ارزش عمومی (عام‌ترین ارزش‌ها و مطلوبیت‌های اجتماعی) یک جمع‌بندی 40 ساله از جمهوری اسلامی ایران، جریانات موثر سیاسی و مردم ارائه کرد و از دل این برآورد، مسیر آینده را از لحاظ اولویت‌ها و نیز به‌کارگیری نیروی انسانی مناسب در اداره کشور تعیین کرد. ارزش‌های عمومی شامل «امنیت»، «استقلال»، «آزادی»، «عدالت» و «کارایی اقتصادی» هستند که فراتر از هرگونه قید و تعریفی، مطلوبیت عمومی برای آحاد مردم دارند. مساله دیگر، شاخص قرار دادن داوری اجتماعی درباره این سازمان مفهومی است. در واقع ما با واقع بماهو واقع در اینجا کار نداریم، بلکه با ذهنیت اجتماعی طرف هستیم که لزوما با واقعیت منطبق نیست و به دلیل ضعف جمهوری اسلامی ایران در ایجاد ادراک اجتماعی مناسب از خود، همواره واقعیت جمهوری اسلامی از واقعیت برساخته شده از آن از سوی خود و دیگران کمتر اجتماعی شده است.

با این مقدمات می‌توان گفت که بر اساس کیفیت مواجهه و تحقق این ارزش‌ها در دوره 40 ساله جمهوری اسلامی، آنها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: دسته اول: ارزش‌های محتاج استمرار و تقویت هستند و استقلال و امنیت در این دسته قرار می‌گیرند. ارزش‌هایی که از نظر تحقق دارای مطلوبیت اجتماعی بالایی است و جامعه از عملکرد جمهوری اسلامی ایران در این ‌باره خصوصا امنیت که با توجه به بحران‌ها و ناامنی‌های فراوان منطقه‌ای از اولویت نیز برخوردار شده است، رضایت بالایی دارد. این ارزش‌ها محتاج تقویت و استمرارند.  دسته دوم: ارزش‌های محتاج ترمیم‌های اساسی هستند. عدالت و آزادی، دو ارزش و مطلوبیت اجتماعی‌اند که در این دوره 40 ساله در حد متوسطی ظهور و بروز داشته‌اند. خصوصا در برخی دوره‌ها مثل دوم خرداد برای آزادی و دوره احمدی‌نژاد برای عدالت فضای ملموس‌تری از این دو ارزش ایجاد شده، اما در مقام جمع‌بندی از نظر اجتماعی، احساس وجود آزادی و عدالت در بین مردم کمتر از واقعیت آن شکل گرفته و البته مبنای قضاوت نیز همین تصویری است که از عمل به آزادی و عدالت در جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. بنابراین جمهوری اسلامی ایران در این دو حوزه محتاج ترمیم‌های اساسی است تا بتواند رضایت اجتماعی را در سطح قابل‌قبول و بلکه مطلوب برآورده کند.

با توجه به اینکه گفتید، مبنای قضاوت تصویری است که از این دو مقوله در ذهنیت جامعه شکل گرفته، به‌عنوان یک جامعه‌شناس فکر می‌کنید مردم اساسا چه نگاهی به عملکرد حکومت در این دو حوزه دارند؟

قضاوت مردم از جریانات سیاسی درباره این دو ارزش در مجموع به این شکل است که آزادی را بیشتر متوجه اصلاح‌طلبان و عدالت را بیشتر متوجه اصولگرایان می‌دانند. با رشد طبقه متوسط شهری ارزش آزادی ضریب اجتماعی بیشتری در اولویت‌های مردم پیدا می‌کند و تاثیرگذاری‌اش در شکل دادن به ترجیحات سیاسی مردم خصوصا در انتخابات‌ها افزایش می‌یابد. این مساله از یک ناحیه دیگر اهمیت مضاعف پیدا می‌کند که جریان سیاسی نماد آزادی در کشور چه به لحاظ نظری و چه به دلایل سیاسی، تلقی خاصی را از آزادی نمایندگی می‌کند که فرساینده ساختار جمهوری اسلامی ایران است. به لحاظ معرفتی این جریان دارای تلقی لیبرال از آزادی است، اگرچه به لحاظ مشکلات شخصیتی در عمل به آن پایبند نیست. از سوی دیگر با قوت گرفتن مزیت آزادی در ترجیحات سیاسی، آنها برای کسب رای بیشتر به آزادی‌های ولو ساختارشکن نیز دامن می‌زنند و از سیاه‌نمایی در نبود آزادی در جمهوری اسلامی ایران نیز ابایی ندارند که این مساله در تصویرسازی اجتماعی از نبود آزادی در کشور موثر است. البته عدالت خلأ مهمی در این جریان است که پیروزی احمدی‌نژاد در سال‌های 84 و 88 و نیز رای 16 میلیونی رئیسی این آسیب را به آنها نشان داده است.

هرچند عدالت برای نیروهای سیاسی موسوم به اصولگرا مزیت نسبی به شمار می‌آید، اما به‌نظر می‌رسد عملکرد این جریان نیز در سال‌های گذشته با پرسش‌هایی جدی مواجه بوده و کارنامه آنها نیز چندان رضایتبخش نیست. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟

برای ترمیم در مساله عدالت اجتماعی یا توزیعی، مشکلاتی باید رفع و حل شود. مشکل زیرساختی جمهوری اسلامی ایران درباره عدالت، مشکل نظری است. توجه افرادی مثل احمدی‌نژاد بدون وجود یک ساختار نظری و تئوریک از عدالت و بیشتر به صورت یک امر ارتکازی و عرفی است. مساله دوم ضعف نهادها و ساختارهایی که پیش‌برنده و تضمین‌کننده عدالت و ماهیتی ضدفساد داشته باشند. سوم در سطح فردی، ضعف پایبندی به عدالت و تناقض در عمل به آن در همه ساختارهای حاکمیت و منسوبان به حاکمیت است. مساله چهارم ناتوانی در ایجاد احساس وجود عدالت در مردم در جمهوری اسلامی ایران در همان سطحی که به آن عمل کرده است. مثلا محرومیت‌زدایی‌هایی که در این 40 سال انجام شده یا نوع پشتیبانی که از طبقات ضعیف و محروم داشته است یا رسیدگی عادلانه به مسائلی که یک طرف دعوا صاحبان قدرت و ثروت بوده‌اند.

در تقسیم‌بندی ارزش‌های پنجگانه مورد اشاره در ابتدای بحث، به سه دسته اشاره کردید. دسته‌ای که محتاج استمرار و تقویت هستند، دسته‌ای از ارزش‌ها که باید به صورت اساسی ترمیم شوند و اما دسته سوم؟

دسته سوم ارزش‌هایی هستند که محتاج انقلابند. ارزش «پیشرفت و کارایی اقتصادی» در این دسته قرار می‌گیرد. جمع‌بندی جامعه از توانایی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران زیر متوسط و رو به ضعیف است و تقریبا همه تجربیات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در 40 سال اخیر نیز ناموفق ارزیابی می‌شود و اتفاقا هیچ‌یک از دو جریان سیاسی نیز در این حوزه مزیتی در جامعه ندارند. در آستانه 40 سالگی نظام، کشور به لحاظ اقتصادی چه اقتصاد خرد و چه در شاخص‌های اقتصاد کلان وضعیتی نامناسب دارد. مردم و حاکمیت و جناح‌های سیاسی نیز بر این وضعیت منفی اقتصادی اجماع دارند. تجربه تعدیل هاشمی، تجربه توسعه سیاسی خاتمی، تجربه عدالت‌خواهی احمدی‌نژاد و نیز غرب‌گرایی روحانی نسخه‌هایی برای حل مسائل و ایجاد پیشرفت اقتصادی بوده‌اند که تقریبا همه ناموفق بوده‌اند. اهمیت مسائل اقتصادی از این نظر است که اولا با نیازهای اولیه افراد جامعه برای زنده ماندن و زندگی کردن ارتباط دارد، ثانیا فراگیرترین نیازها و مطالبات اجتماعی است، ثالثا اکنون کانون نارضایتی جامعه است، رابعا این ناکارآمدی اقتصادی اثر فرساینده‌ای روی هنجارها و ارزش‌های مطلوب جمهوری اسلامی ایران در حوزه فکری و فرهنگی و سبک زندگی دارد و خامسا تمرکز فشارها و تهدیدهای دشمن در مقابله با جمهوری اسلامی ایران نیز در اقتصاد متمرکز شده است. تمهیدات نظام در تفسیر مجدد اصل 44 و بحث اقتصاد مقاومتی و تمرکز روی اولویت اقتصاد در سال‌های اخیر نیز نتوانسته گره این مساله را باز کند. با این ملاحظات، ناکامی جمهوری اسلامی ایران در حوزه اقتصاد آن را به ارزش حیاتی جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرده است که اثر مثبت و منفی روی ارزش‌های چهارگانه سابق نیز دارد؛ یعنی هم استقلال و امنیت و هم عدالت و آزادی و هم احساس رضایت از وجود آنها تا حد زیادی تابع رضایت در حوزه اقتصادی است.

به‌عنوان جمع‌بندی بحث بر مبنای موارد یادشده و با در نظر داشتن چالش‌هایی که پیرامون‌شان بحث شد، فکر می‌کنید برای آینده انقلاب چه باید کرد؟

به نظرم بحث آنچنان کلان است که می‌توان دهه پنجم انقلاب را معطوف به آن تعریف کرد. دهه پنجم را می‌توان از این نظر دهه بازتعریف و بازسازی نام‌گذاری کرد. برخی دستورکارهای اصلی این بازتعریف و بازسازی می‌تواند موارد زیر باشد:

حل مسائل تئوریک  همه ارزش‌های برشمرده شده با خلأ نظری و تئوریک مواجه هستند، حتی در جایی مانند استقلال و امنیت که رضایت نسبی وجود دارد، این رضایت را در اتکا به تجربه و اقدام عملی به دست آورده‌ایم و در این بخش نیز خلأ‌های نظری و تئوریک داریم. در حوزه عدالت و آزادی خلأ نظری و تئوریک در کشورمان بغرنج‌تر است. در لیبرال‌ترین گرایش‌های فکری درخصوص عدالت توزیعی و عدالت اجتماعی پاسخ‌های متنوعی داده شده، اما در جمهوری اسلامی که یک حکومت مدعی عدالت است، ما هنوز یک صورت‌بندی تئوریک و نظری منسجم به‌عنوان راهنمای عمل نداریم؛ بنابراین کسانی که در موقعیت اداره کشور و موقعیت‌های سیاسی قرار می‌گیرند، به صورت ارتکازی و تشخیص‌های فردی متناسب با اولویت‌های عمدتا سیاسی دست به توزیع مواهب می‌زنند. در بحث آزادی هم ما یک خلأ تئوریک داریم و این در حالی است که لیبرال‌ها یک صورت‌بندی از آزادی دارند و همه مناسبت‌های آنها حول و حوش خواست‌ها و اراده انسان سازمان پیدا می‌کنند، بنابراین به یک دولت حداقلی، کثرت‌گرایی فرهنگی، بازار آزاد در اقتصاد و دموکراسی در سیاست رسیده‌اند، با وجود این اگر ما در آزادی لیبرال هستیم، باید آن را تعیین کنیم و اگر لیبرال نیستیم، باید بگوییم که چه هستیم. در هر حال گزاره‌های کلی و ارزش‌گذاری برای آزادی به‌تنهایی کافی نیست و ما نیازمند یک صورت‌بندی در زمینه آزادی هستیم.

نهادسازی:  تئوری‌ها و اندیشه‌ها برای رسیدن به نتایج عملی باید در صورت‌بندی نهادی مشخصی متعین شوند وگرنه از مشتی شعار و سخن فراتر نمی‌روند. مثلا ربا در اقتصاد یک هنجار اجتماعی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران است، اما نهاد متناسبی که ایده را متعین و در عمل نمایندگی کند، وجود ندارد. بنابراین در بین ارزش‌های عدالت، استقلال، آزادی، امنیت و کارایی و پیشرفت اقتصادی مشکل نهاد‌سازی داریم.

تغییر در مواجهه با افکار عمومی:  حل شکاف واقعیت و ادراک از واقعیت در این دستور کار نیاز به بازتعریف و بازسازی دارد. امروز سطح مواجهه حکومت با مردم و جامعه برای فراتر رفتن از وضع موجود کفایت نمی‌کند، بنابراین در این زمینه نیز نیازمند بازتعریف مواجهه حکومت با جامعه و مردم هستیم.

کیفیت کادرسازی یا بازتعریف چرخش قدرت:  درنهایت بعد از داشتن تئوری و نیز نهادسازی مناسب، این کارگزاران و عاملان انسانی‌اند که در تحقق اهداف نقش درجه اول را بازی می‌کنند، بنابراین کیفیت کارگزاران و کسانی که عهده‌دار امور کشور می‌شوند، موضوع دیگری است که در بحث بازتعریف و بازسازی مهم است. یکی از بحث‌ها این است که ما به تدریج با یک شکاف نسلی در اداره و مدیریت کشور روبه‌رو شده‌ایم، به‌گونه‌ای که امروز یک نوع پیرسالاری در مدیریت کشور حاکم شده و نسل جدید در این چرخه حاضر نیست. ما سازوکار‌های مناسبی برای پویایی و چرخش قدرت بین نخبگان نداریم و بخش زیادی از نیرو‌های جوانی که در اختیار ما هستند، به حد کافی کارآزموده نیستند.
 

بخش قابل‌توجهی از بحث‌های تحلیلی درباره فیلم‌های جشنواره سی‌و‌هفتمین جشنواره فیلم فجر، به گفت‌وگوهای بهروز افخمی، امید روحانی و میلاد دخانچی روی آنتن زنده تلویزیونی، برای برنامه‌ای به نام «نقد سینما» صورت گرفتند. در ایام جشنواره همه سینمایی‌نویسان درگیر تماشای فیلم‌ها و دنبال کردن صحبت عوامل‌شان هستند و کم پیش می‌آید که کسی نقد عمیق و تحلیل نهایی خودش از یک اثر را همزمان با برگزاری جشنواره منتشر کند. دوره جشنواره پر است از اظهارنظرهای سرپایی که در آن بین خبره‌ترین کارشناسان سینما و عادی‌ترین مخاطبانش فرق چندانی وجود ندارد و عمده‌شان اظهارنظرهای شخصی و سلیقه‌ای هستند. البته اگر نقدهای عمیق و مفصل راجع‌به این فیلم‌ها هم در همین 10، 12 روز منتشر می‌شد، امکان داشت مخاطب کمتر وقت و حوصله مطالعه داشته باشد.

مجله «نقدسینما» که یکی از قدیمی‌ترین رسانه‌های تخصصی این حوزه از سال‌های دور بود، در این دوره از جشنواره یک تدبیر جدید برای اینکه هم به تحلیل فیلم‌ها بپردازد و هم طوری این کار را انجام دهد که از حوصله مخاطب بیرون نباشد، انجام داد. در این شب‌ها برنامه‌ای روی آنتن سیما رفت به نام «نقد سینما» که سه نفر با سه رویکرد مختلف دور هم می‌نشستند و درباره تک‌تک فیلم‌ها از زوایای مختلف بحث می‌کردند. نقد شفاهی و بصری تنها راهی بود که می‌شد توسط آن تحلیل فیلم‌ها را به فضای ذهنی مخاطبان جشنواره تزریق کرد. شاید بحث‌های جدی‌تر بتوانند در آینده و هنگام نمایش عمومی هرکدام از این آثار، چه در رسانه‌های مکتوب و چه تصویری مجددا پی گرفته شوند؛ اما حالا نقطه شروعی لازم بود که برخورد مخاطب با فیلم‌ها را از رویارویی منفعلانه خارج کند و باب تحلیل را در ذهن آنها باز نگه دارد. امید روحانی پزشکی است که رفیق قدیمی سینما بوده و خاطرات قدیمی او از فیلمسازان سینمای ایران و پروسه تولید آثارشان، منبع بسیاری از پژوهش‌های فرامتنی درباره فیلمسازی در ایران بوده است.

در یکی از دوره‌های جشن منتقدان سینمای ایران که از امید روحانی تقدیر به عمل آمد، یکی از منتقدان به شوخی گفت وقتی برادران لومیر برای اولین‌بار فیلم «ورود قطار» را در یک سالن خصوصی برای خودشان پخش می‌کردند، دیدند که یک نفر قبل از آنها آنجا بوده و آن شخص امید روحانی است. روحانی را خیلی‌ها به خاطر چند مورد حضوری که در سال‌های اخیر جلوی دوربین داشته، به‌عنوان یک بازیگر می‌شناسند، اما او بیشتر از یک پزشک یا یک بازیگر، منتقد سینماست. بهروز افخمی هم برای تمام دنبال‌کنندگان سینمای ایران یک فیلمساز شناخته شده است. او کار حرفه‌ای‌اش در پشت دوربین را با سیف‌الله داد شروع کرد و در سال ۱۳۶۶ و پس از آن که ساخت سریال «کوچک جنگلی» به کارگردانی ناصر تقوایی امکان‌پذیر نشد، نشستن روی صندلی کارگردانی را با یک پروژه عظیم شروع کرد. اما «عروس»، اولین فیلم افخمی، همزمان با آغاز دهه ۷۰ ساخته شد و یکی از بحث‌برانگیزترین فیلم‌های سینمای ایران شد. او پس از آن فیلم‌های مطرح دیگری مثل «روز فرشته»، «عقرب»، «شوکران» و «سن‌پترزبورگ» را ساخت و از سال ۹۳ تا به حال روی صندلی کارگردانی نشسته است. افخمی در این سال‌ها به حوزه بحث‌های تحلیلی و ساختاری سینمای ایران ورود جدی‌تری داشت و ابتدا سری سوم برنامه «هفت» را در حدود یک سال و نیم روی آنتن برد و حالا مجری «نقدسینما» در جشنواره فیلم فجر شد.

او و امید روحانی هر دو از دوستان قدیمی مرتضی آوینی بودند و رفاقت‌شان به سال‌های دور برمی‌گردد. اما درکنار این دو نفر میلاد دخانچی هم به بحث‌های شبانه «نقدسینما» اضافه شد که یک جوان نسل سومی است و تحلیل سینما را به علوم انسانی و خصوصا جامعه‌شناسی پیوند داده است. بحث بین امید روحانی و میلاد دخانچی فقط در حد بررسی هر فیلم از دو جنبه مختلف باقی نماند و این‌طور نبود که روحانی به لحاظ فرمی، فیلم‌ها را بررسی کند و دخانچی از جهت محتوایی. اینکه هر فیلم چه کیفیتی دارد و چه می‌گوید، درحقیقت برداشتی است که خود مخاطب باید از مجموعه بحث‌هایی که دخانچی با امید روحانی و بهروز افخمی می‌کند بفهمد. حتی در یکی از بخش‌های این برنامه بحث پرحرارتی بین این سه نفر درباره اولویت بررسی فرم یا محتوا درگرفت و بهروز افخمی درآنجا گفت که فرم تنها معیار قابل‌سنجش درباره هر فیلم این است و در مقابل، دخانچی هم تاکید کرد که بدون محتوایی مشخص و سرراست، فیلم در فرم هم دچار لکنت و آشفتگی می‌شود.

بهروز افخمی وقتی می‌خواست برنامه «هفت» را روی آنتن ببرد یک‌بار در «جیوه‌گی» میهمان میلاد دخانچی بود و به‌طورکل درباره بی‌فایده بودن نقد فیلم در سینما سخن گفت. در گفت‌وگویی که با او داشتیم، هم درباره مدخلی که توسط حضور دخانچی به بررسی‌های جامعه‌شناختی سینما داده شد پرسیدیم و هم درباره اینکه به‌رغم عدم اعتقاد به نقد فیلم، افخمی چرا چنین برنامه‌ای را اجرا می‌کند و خودش در بحث‌ها شرکت دارد. یکی از قسمت‌های برنامه «نقدسینما» هم که با حضور رضا میرکریمی روی آنتن رفت، به خاطر بحث درمورد پول‌های کثیف در سینما و واکنش رسانه‌ها به آن، حاشیه‌هایی را به وجود آورد و در این گفت‌وگو راجع‌به موضع بهروز افخمی در آن برنامه هم از او سوال کرده‌ایم.

به پایان رسیدن نسلی که بهروز افخمی جزء فیلمسازان آن است، یکی دیگر از بخش‌های این گفت‌وگو بود و جالب اینجاست که این فیلمساز ۶۲ ساله، چنین چیزی را پذیرفت. اما یک بخش جالب دیگر در این مصاحبه، به موضع افخمی درباره فیلم‌های امسال جشنواره و به‌خصوص فیلم «تختی»، ساخته بهرام توکلی برمی‌گردد. افخمی خودش در سال ۷۶ فیلمی به نام «جهان پهلوان تختی» ساخته بود و حالا راجع‌به فیلمی که یک جوان متعلق به نسل بعد از او در این‌باره ساخته، موضع می‌گرفت.
 

آقای افخمی! مدت‌ها پیش در برنامه «جیوه‌گی» وقتی با میلاد دخانچی صحبت می‌کردید گفتید که نقد فیلم کارکردی ندارد یا تاثیری در سینما نخواهد داشت...

برای فیلمساز تاثیری ندارد.

الان همین برنامه‌ای که درست می‌کنید چه کارکرد و تاثیری دارد؟

برای تماشاچی تاثیر دارد، برای فیلمساز تاثیری ندارد.

تاثیرش برای تماشاچی چه هست؟ به درد فهمیدنش می‌خورد یا پیگیری نقد فیلم هم صرفا یک‌جور تفریح است؟

شما خودتان به منتقد مراجعه می‌کنید؟

من به منتقد مراجعه می‌کنم.

تماشاچی چرا باید به منتقد مراجعه کند؟

برای تربیت سلیقه.

خب نه. موقعی که تعداد فیلم‌ها و همه آثار نمایشی بیشتر از آن چیزی است که تو می‌توانی با وقت آزادت ببینی، مثلا 10 برابر آن است، بالاخره باید یک آدم هم‌سلیقه با خودت پیدا کنی که همه آن آشغال‌ها را مصرف کرده باشد و بعد بگوید که کدام‌ها را بروی و ببینی. پس منتقد آنچه به درد تماشاچی می‌خورد را انتخاب می‌کند. ربطش به فیلمساز هم آنجایی است که منتقد مرتب درمورد کار فیلمساز توصیه می‌کند تا کارش گل کند. درست است؟

الان که درکنار آقای روحانی، آقای دخانچی را هم آوردید و تحلیل جامعه‌شناختی از فیلم‌ها می‌کند، کارکردش چیست؟

خوب است دیگر. ایشان درست نقطه مقابل آقای روحانی است که قائل به استقلال اثر هنری هستند و این دو نفر با هم دیگر دیالوگ می‌کنند و یک چیزی از آن درمی‌آید؛ یعنی مثل بعضی از برنامه‌ها نیست که همه یکدست با هم حرف می‌زنند.

یعنی اساسا فکر می‌کنید که فیلسوفان، متخصصان مذهبی، روانشناسان و جامعه‌شناسان و... اینها بیایند در مورد سینما صحبت کنند؟

مگر می‌شود این چیزها را ممنوع کرد.

خود شما موافقید؟

مگر می‌شود قدغن کرد؟

من تا حالا غیر از برنامه شما چنین چیزی ندیده‌ام که هر شب تک‌تک فیلم‌ها را بررسی جامعه‌شناختی کنند.

پس تلویزیون نگاه نمی‌کنید. خیلی از برنامه‌ها هستند که این‌کارها را می‌کنند. منتها ما سعی می‌کنیم که یک‌سویه نباشد و این دونفر همدیگر را تایید و برای هم نوشابه باز نمی‌کنند. معمولا دیالوگ آقای روحانی در نقطه مقابل دیالوگ آقای میلاد دخانچی است و این دوگانگی به علت مبادی و پایه‌های فکری‌ متفاوت است.

یک صحبتی با آقای میرکریمی کردید درمورد پول‌های کثیفی که وارد سینما شده، ایشان می‌گفت یک عده‌ای هستند که می‌گویند سینمای نفتی،  بعد وقتی که خصوصی می‌شود این‌طور درباره پول کثیف حرف می‌زنند. خب ممکن است همه کسانی که به بحث پولشویی اعتراض می‌کنند، از آن طرف این حرف سینمای نفتی را نزنند.

می‌زنند. معلوم نیست حرف حساب‌شان چی است.

من خودم درمورد پول‌های کثیف در سینما مطالبه دارم. مثلا صندوق ذخیره فرهنگیان و...

شما چرا مطالبه دارید؟ این موضوع برعهده قوه قضائیه است که مطالبه کند.

به‌عنوان رسانه.

چرا مطالبه دارید؟ سند دارید؟

بله.

چرا رو نمی‌کنید؟

مقداری از آنها را رو کرده‌ایم. من از شما آقای افخمی می‌پرسم که موضع‌تان در این‌باره چیست؟

من از شما می‌پرسم که چرا مطالبه دارید؟ اگر سند دارید ببرید قوه‌قضائیه تا رسیدگی کنند.

پرداختن به این مسائل که دغدغه عموم مردم و دانستن آنها، حق‌شان است، جزء وظایف رسانه‌هاست.

رسانه‌ها برای چه طلبکارند؟ اگر سند و دلیل دارند باید به دادگاه تحویل دهند. نکته خیلی ساده و روشنی است. اگر پول مخلوط باشد، می‌گویند خصولتی است، یعنی درواقع خصولتی بودنش آزاردهنده است.

الان یک موردش کاملا مشخص شد. منظورم آقای امامی است.

از کجا معلوم است؟ به شما چه مربوط است؟

بیت‌المال که به همه مربوط است؟

نه اصلا. قوه‌قضائیه باید به این کارها رسیدگی کند و اگر شما بخواهید به حیف و میل بیت‌المال بپردازید، درحالی که سند ندارید، جز هرج و مرج چیزی به بار نمی‌آید.

رسانه‌ها که روابط‌عمومی قوه قضائیه نیستند.

رسانه‌ها جز پاپاراتزی چیزی نیستند.

نه کل  رسانه‌ها جزء پاپاراتزی نیستند.

مخصوصا رسانه‌هایی که ما می‌بینیم دور و بر سینما هستند و دائم مشغول جنجال و حرف بی‌پایه و اساس زدن و هیجانی کردن مردم هستند.

در رسانه خود ما براساس اعتقاداتی که وجود داشت، این مساله پیگیری شد. ما واقعا اعتقاد داشتیم که نباید این اتفاق بیفتد.

من هم اعتقاد دارم که نباید شما این قضیه را پیگیری می‌کردید؛ مگر اینکه سند درستی می‌داشتید و تا کسی برایش واجب نشده که یک چیزی را دنبال کند، درباره آن تکلیف ندارد و نباید دنبال کند. شما تکلیف ندارید درمورد چیزهایی که هنوز مطمئن نیستید مردم را در موضع تهمت قرار دهید و اسم ببرید. غیبت کنید و نسبت به آنها سوءظن داشته باشید. تکلیف نیست و بعضی‌ وقت‌ها گناه است.

چون شما قبلا در «هفت» هم این موضوع را مطرح کرده بودید، من فکر کردم که همراه‌تر باشید.

چیز مکتوبی که خوانده‌اید را لابد تغییر دادند. چون یکی از کارهایی که پاپاراتزی‌ها می‌کنند، همین است. آدم یک حرفی می‌زند و بعد وارونه‌اش می‌کنند و چیزی که خودشان دل‌شان می‌خواهد را از قول آدم بیان می‌کنند. برنامه‌ را ببینید چه صحبت‌هایی شده است.

من البته خود برنامه را دیده بودم؛ بگذریم. آقای افخمی! الان هم‌نسل‌های شما یک‌سری فیلم‌ها ساختند مثل «سال دوم دانشکده من» و... که کیفیت‌شان حتی ارزش کارهای قبلی این افراد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. احساس نمی‌کنید لازم است این صحنه یک ورق بخورد و نسل شما کنار برود؟

ما از چهار، پنج سال پیش در برنامه «هفت»، همین را گفتیم که یک عده از هم‌نسل‌های ما عصبانی شدند و خیلی به آنها برخورد. بالاخره این قانون طبیعت است؛ دوره یک عده می‌گذرد و دوره یک عده دیگر می‌رسد. الان هم‌نسلان ما   مافیایی رفتار می‌کنند و همین کسانی که می‌گویند پول‌های کثیف از کجا می‌آید، همان‌هایی هستند که می‌گویند ما از دولت وام می‌گیریم و فیلم می‌سازیم و تهیه‌کننده‌های قدیمی سینما هستند. اینها می‌خواهند رقیب را از میدان به‌در کنند و اسم پول کثیف را روی کارهای دیگر می‌گذارند، چون خودشان امیدوار هستند که از دولت وام ارزان‌قیمت بگیرند و بدون اینکه پول خودشان را به خطر بیندازند، کار کنند، چون سابقه این کار را دارند. برای همین است که می‌گویم پاپاراتزی‌ها بازیچه این‌جور بازی‌ها هستند.

داستان تمرکز مخاطبان سینما در تهران را احتمالا می‌دانید. سالن‌های پرفروش اکثرا در تهران و چند‌تا هم در شهرستان‌های بزرگ متمرکزند.

کلا سالن سینما نداریم، منظورت چیست؟

اصلا غیر از سینما نداشتن، وقتی می‌گوییم که فلان فیلم پرفروش‌ترین فیلم سال در سینمای ایران بود، یعنی مردم این مناطق آن را دیدند، یعنی طبقه‌ به‌خصوصی و طیف فکری به‌خصوصی از جامعه. بعد در صبحت‌هایی که شما در بحث‌های سینما می‌کنید، واژه مردم که گفته می‌شود، ممکن است خیلی‌ها حساس شوند که منظور از مردم کدام مردم هستند؟

یعنی 90 درصد مردم این مملکت که سینما نمی‌روند. یعنی مردمی که آنها را با ساختن فیلم‌هایی که با آنها ارتباط برقرار نمی‌کنند، از سینما بیرون کردند.

شما فیلمی درمورد مرحوم تختی ساختید. امسال هم فیلمی با پرداخت به زندگی این ورزشکار محبوب ملی ساخته شده است. می‌خواستم نظرتان را راجع‌به فیلم «تختی» بهرام توکلی بدانم.

فیلم برخلاف کارهای قبلی بهرام توکلی، تخیل کم داشت؛ یعنی بیشتر نزدیک به فیلم گزارشی و مستند بود؛ درحالی که ما وقتی فیلم داستانی سینمایی می‌سازیم، باید درواقع یک اثری از تخیل و الهام و بیان مخیل در آن باشد.

این سه، چهار بدلی که از تختی آورده و دوبله‌شان کرده بودند اتفاقا برای مردم جالب شد، چون با خود واقعیت همخوانی ظاهری بیشتری داشت.

من چه‌کار به این کارها دارم. من با دیدن فیلم خوابم گرفت.

خودکشی تختی را نشان داد، با آن موافق هستید؟

به احتمال 90 درصد تختی خودکشی کرده، منتها در نگاه به این قضیه انتظار می‌رفت که موضع فیلمساز هنرمندانه‌تر باشد. مخصوصا از آقای بهرام توکلی بیشتر انتظار می‌رفت، اینکه با این موضوع برخورد هنرمندانه‌تری کند و تخیلش را به کار گیرد و به یک جنبه‌های دیگری از موضوع فکر کند، لزوما دروغ گفتن نیست. او می‌توانست راهی پیدا کند که نه دروغ گفته باشد و نه کارش اینقدر گزارشی و مستند باشد.

ولی حقیقت داشتن فیلم را قبول دارید؟

نه، صددرصد با اطمینان نمی‌توان گفت.

چون خود شما در شخصیت تختی خرد شدید، می‌توانید نظر دهید که این فیلم به‌نظرتان چقدر با واقعیت منطبق بود؟

فیلم «تختی» خودم را ببینید. تختی من یک مسائل مشکوکی را در اطراف ماجرا نشان می‌داد مثل اینکه ساختمان کنار هتل آزادی، مربوط به ارتش بوده...

صریح نبود؟

ابهام بود. آنی که من ساختم پر از ابهام است و شما روی ابهام متمرکز می‌شوی. همین است که می‌گویم فیلم آقای توکلی کم دارد. به‌نظر می‌آید ابهام جزء اصلی اثر هنری باشد، چون بهرام توکلی یک فیلمساز جدی است، انتظار داریم که مثل فیلم‌های قبلی‌اش یک حس و حالی از ابهام و رویا در کارش باشد.


اینکه می‌گویید که فیلم توکلی مستند است، یعنی واقعیت هم دارد؟

ما هیچ‌وقت صددرصد نمی‌توانیم بفهمیم. احتمال زیادی است که تختی خودکشی کرده باشد، ولی اگر هم خودکشی کرده باشد، فرق چندانی با اینکه که او را کشته باشند، ندارد. یعنی اینکه طوری محاصره‌اش و برای او فضاسازی و تنگنا ایجاد کردند و یک توطئه دسته‌جمعی ساختند و تحقیرش کردند که ممکن است هرکسی نتواند مقاومت کند. به هرحال نکته‌ این است که از یک هنرمند انتظار می‌رفت به قضیه مقداری پیچیده‌تر نگاه کند. یعنی به این فکر کند که شاید خودکشی یا قتل تفاوت چندانی با هم نداشته باشند، به شرط اینکه موضوع را درست نگاه کنیم و فضایی که دور و بر او به وجود آمده بود، چطور فضایی بود.

از فیلم‌هایی که تا حالا دیدید، کدام‌یک را دوست داشتید؟

من فکر می‌کنم که «ماجرای نیمروز؛ رد خون» و «23 نفر» از همه بهتر بود. فیلم خانم آبیار هم خوب بود.

فیلم «متری شیش‌و‌نیم» چطور بود؟

آن هم خوب بود. در جشنواره امسال، فیلم‌ها خوب هستند.

فقط، این چهار پنج فیلمی که گفتید خوب بود؟

باز هم فیلم‌های خوب هست و برای هیات‌داوران دلم می‌سوزد که کارشان بسیار سخت است.

بیمارستان فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی به‌مناسبت دهه فجر و چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با حضور دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنا، سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و جمعی از معاونان، مدیران و مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت بهداشت، 21 بهمن‌ماه به بهره‌برداری رسید. بیمارستان فرهیختگان به‌عنوان یک بیمارستان عمومی دارای بخش‌های دیالیز پیشرفته، آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی، اتاق عمل، NICU، ICU، بخش‌های انکولوژی و اورژانس است. این بیمارستان مجهز به پد هوایی بوده که برای خدمات‌دهی به اورژانس کشور در غرب تهران نیز آمادگی دارد. همچنین مجوز فعالیت ۲۰۰ تختخواب برای بیمارستان فرهیختگان از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شده است و بخش‌های آنژیوگرافی و جراحی قلب نیز به‌زودی فعال خواهد شد.  البته این تنها خبر دانشگاه آزاد اسلامی در این تعطیلات نبود. طهرانچی  در گفت‌وگو با مهر نیز اعلام کرد که با توجه به اینکه سال مالی دانشگاه آزاد، طبق مصوبه هیات امنای مرکزی با سال تحصیلی منطبق شده، لذا شهریه دانشجویان در سال ۹۸، بعد از تعطیلات عید نوروز تعیین و اعلام می‌شود.

ایران 40 سال در مقابل همه فشارها و هجمه‌ها مقاومت کرده است

دکتر ولایتی در آیین افتتاح بیمارستان فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «در زمان حکومت رضاشاه، نخست‌وزیر عراق به ایران آمد و از او خواست که شط‌العرب را به عراق بدهند و او هم این آبراه مهم را حاتم‌بخشی کرد و قرارداد 75 درواقع حاتم‌بخشی رضا پهلوی را برگرداند.»

دکتر ولایتی با اشاره به وقوع دو جنگ جهانی و نقش ایران در آن گفت: «کشور پس از جنگ اول جهانی به دو قسمت تقسیم شد که شمال ایران در دست روس‌ها و جنوب کشور در دست انگلیسی‌ها قرار گرفت و حکومت وقت، دولت را در قصرشیرین یعنی مرز عثمانی تشکیل داد و جایی وجود نداشت که دولت مرکزی در آن تشکیل شود.» رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: «ایران با توجه به اینکه در جنگ دوم جهانی اعلام بی‌طرفی کرده بود، بازهم مورد اشغال قرار گرفت و می‌خواستند آذربایجان و کردستان را از ایران جدا کنند؛ آخرین قسمتی که به اقرار دست‌نشاندگان بیگانگان یک نمونه برجسته است، می‌توان به 26 دی‌ماه 1357 اشاره کرد که سفیر آمریکا در تهران به محمدرضا پهلوی گفت که دیگر مصلحت نیست در تهران باشد و بهتر است که برود و حکومت را به بختیار بسپارد که این موضوع به نقل از محمدرضا پهلوی در کتاب «پاسخ به تاریخ» به‌صراحت آمده است.»

او ادامه داد: «محمدرضا پهلوی از آمریکایی‌ها گله می‌کند که با توجه به خدماتی که به آنها داشته و در کنگو، ویتنام و ظفار نیرو اعزام کرده بود و از آخرین تولید نفت که در زمان شاه 6 میلیون و 300 هزار بشکه بود، پنج‌میلیون بشکه را به کنسرسیوم هفت‌خواهران نفتی می‌فروخت و در ازای آن از آمریکا اسلحه دریافت می‌کرد، بازهم او را کنار زدند و از او خواستند ایران را ترک کند.»

دکتر ولایتی تاکید کرد: «هرکس می‌خواهد بداند که دستاورد انقلاب اسلامی چه بوده پاسخ این است که انقلاب اسلامی، ایران را به صاحبان اصلی یعنی مردم برگرداند.» رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: «اکنون چون کشور به دست صاحبان اصلی خود رسیده است، دشمنان می‌خواهند ایران به دست عمال و دست‌نشاندگان آنان برگردد و مانند برخی کشورها که ترامپ درباره آنها گفته بود که صاحب نفت هستند تا زمانی که نفت دارند، باید مانند گاو شیرده آنها را دوشید و زمانی که نفت‌شان تمام می‌شود، باید ذبح‌شان کرد و این موضوعی است که به‌صراحت اعلام کرد و آمریکایی‌ها با سیاست‌های خود می‌خواهند ایران باز در اختیار آنها قرار گیرد.»

او تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران در 40 سال گذشته در برابر تمامی هجمه‌ها ایستادگی کرده و ان‌شاءالله به کوری چشم دشمنان باقی و مقتدر خواهد بود، چراکه ایران کشوری با 10 هزار سال تاریخ فرهنگی است و تعداد کشورهایی که دارای تاریخ پیوسته فرهنگی هستند، به تعداد انگشتان یک دست هم نیست و رمز ماندگاری ما، همین پیوستگی فرهنگی است.»
رئیس هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «ایران دارای سابقه دیرینه‌ای است، بنابراین پیشرفت‌های چشمگیر ایران در حوزه‌های مختلف علمی ازجمله پزشکی عجیب نیست؛ تا قبل از انقلاب تعداد مقالاتی که در ایران برای مجلات خارجی ارسال می‌شد، کمتر از هزار مقاله بود اما اکنون این عدد به بیش از 40 هزار مقاله رسیده است و جمهوری اسلامی ایران در منطقه حرف اول را می‌زند و این پیشرفت بی‌جهت حاصل نشده است.»

او در پایان گفت: «ما با توکل به خدا و تکیه بر توان ملی پیش رفته و پیش خواهیم رفت و به کوری چشم دشمنان امسال چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی را جشن می‌گیریم و این کشور ماندگار است، چراکه آمریکایی‌ها 240 سال بیشتر سابقه ندارند و از هر نمادی استفاده می‌کنند تا بگویند دارای تاریخ هستند، اما ایران در همه مناطق خود دارای تاریخ علم و فرهنگ است و استعداد جوانان ما به‌گونه‌ای است که می‌توانند ایفاکننده نقش اول در منطقه و جهان باشند.»

سرمایه‌های بی‌شمار دانشگاه آزاد اسلامی در خدمت نظام و مردم است

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این مراسم با گرامیداشت یاد و خاطره امام راحل و شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی گفت: «ایام چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و موفقیت به انجام رساندن پروژه بزرگ بیمارستان فرهیختگان را که بیش از دو دهه از شروع آن می‌گذرد، تبریک می‌گویم و بسیار خرسندم که همکارانم در دانشگاه آزاد اسلامی سعی وافر داشتند که از این سرمایه ملی به‌خوبی استفاده شود.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی  با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی مولود انقلاب و نمایانگر اعتماد مسئولان و مردم جمهوری اسلامی ایران به علم است، عنوان کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاهی اجتماعی که از مردم و برای مردم است، توانست با نگاه ارزشی که نظام مقدس جمهوری اسلامی به علم داشت، به توسعه نظام کمک کند و بتواند ایران را جزء 10 کشور اول دنیا در آموزش عالی سرزمینی قرار دهد.»

عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه 38 درصد از بار آموزش عالی کشور بر دوش دانشگاه آزاد اسلامی است، اضافه کرد: «این دانشگاه با دارا بودن بیش از یک‌میلیون و 320 هزار دانشجو نه‌تنها در حوزه آموزش، بلکه در حوزه پژوهش نیز جایگاه بزرگی در کشور و جهان دارد به‌طوری که توانسته در برون‌دادهای علمی سهم اول کشور را ازآن خود کند و در علوم زیستی نیز رتبه زیر 300 کسب کند.» دکتر طهرانچی با تاکید بر اینکه سرمایه بی‌شمار دانشگاه آزاد اسلامی در اختیار نظام و مردم است، گفت: «بیمارستان فرهیختگان به قیمت امروز حدود هزارمیلیارد تومان ارزش دارد و سرمایه عظیمی است که در اختیار دانشگاه آزاد اسلامی قرار دارد. تاکید ما این است که باید این بیمارستان و ظرفیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی در کنار دولت برای خدمت به مردم به‌کار گرفته شود.»

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاهی اجتماعی در همه شهرها حضور جدی دارد و می‌تواند در توسعه هوشمند منطقه‌ای به‌کار گرفته شود، افزود: «درخواست ما از دوستانی که در نظام دیوانی کشور حضور دارند این است که این دانشگاه را رقیب خود نبینند تا دانشگاه آزاد اسلامی بتواند در کنار دولت و در چارچوب استانداردهای نظام دولتی به مردم خدمت کند.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: «متاسفانه اخلاق دیوانی حاکم در برخی مدیران دولتی به‌گونه‌ای رشد یافته که آنچه متعلق به منابع دولتی است را باکیفیت می‌دانند، اما باید این باور وجود داشته باشد که آنچه متعلق به منابع مردمی است هم می‌تواند باکیفیت باشد. در آموزش عالی تصور این است که آنچه مردم هزینه آن را پرداخت می‌کنند در رقابت با دانشگاه‌های دولتی در رتبه‌بندی دوم قرار دارد، اما این‌گونه نیست و با ایمان به این موضوع ما شعار انتخاب اول دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1404 را انتخاب کردیم.»

دکتر طهرانچی ادامه داد: «براساس این هدف، برنامه‌ریزی‌های ما طوری طراحی شده است که بتوانیم در بخش کیفیت به‌چنان پیشرفتی برسیم که تا سال 1404 به انتخاب اول متقاضیان ورود به دانشگاه، محققان و مدرسان تبدیل شویم؛ این اراده جدی است که در دنیا تجربه شده و بدون شک در ایران هم تجربه‌شدنی است.»

او در پایان گفت: «مردم بزرگ ما اراده‌های بزرگ دارند و هرچند دشمن بر این خیال بود که مردم ایران چهلمین سال انقلاب اسلامی را نخواهند دید، اما چهلمین سالگرد و بلکه چهل‌سال‌های دیگر را خواهیم دید و این اراده قوی مردم بار ما را در خدمت به آنان سنگین‌تر می‌کند.»

دیواری بین دانشگاه آزاد اسلامی و دولت وجود ندارد

سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این مراسم ضمن تبریک فرارسیدن دهه مبارک فجر گفت: «در چهار دهه گذشته دستاوردهای عظیمی در حوزه سلامت داشته‌ایم و در کاهش شاخص‌های مرگ‌ومیر مادران باردار، نوزادان و کودکان کمتر از پنج سال توانستیم بین 23 کشور شرق مدیترانه رتبه اول را به دست بیاوریم و در توسعه زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی و درمانی حداقل 10 برابر رشد کرده‌ایم و شاخص‌های مرگ نوزادان و مادران باردار حداقل به یک‌دهم سال 57 رسیده است، اما این دستاوردها زمانی به دست آمد که علت اصلی مرگ در کشور، بیماری‌های واگیردار بود.»

او اضافه کرد: «در دهه‌های گذشته فرزندان‌مان را با پنج دلار علیه 6 بیماری مهلک مسری قابل پیشگیری با واکسن، واکسینه کردیم و وزارت بهداشت در کنترل بیماری‌های واگیردار نقش اصلی و محوری داشت؛ اما امروز عواملی در تهدید سلامت جامعه به وجود آمده‌اند که وزارت بهداشت موثرترین نقش را ندارد و وزیر بهداشت به‌عنوان یکی از اعضای دولت و یکی از اعضای کوچک حاکمیت، نقش بسیار اندکی دارد.»

وزیر بهداشت ضمن تاکید بر لزوم قربانی‌نکردن منافع و مصالح ملی در برابر سیاست‌زدگی گفت: «روزی که برای رای اعتماد به مجلس رفته بودم به نمایندگان گفتم که وزیر بهداشت، وزیر بهداشت ملت ایران اعم از اصولگرا، اصلاح‌طلب، مستقل، کلیمی، زرتشتی، شیعه، اهل تسنن و حتی زندانیان محکوم به اعدام است چون برای تامین سلامت مردم ایران قسم خورده‌ام؛ نمی‌توانم وزارت بهداشت را به دام سیاست‌زدگی بیندازم. سهراب سپهری می‌گفت «من قطاری دیدم که سیاست می‌برد و چه خالی می‌رفت»، بنابراین واگن وزارت بهداشت را هیچ‌وقت با این قطار همراه نخواهم کرد.» 

نمکی اضافه کرد: «آموزش دانشجویان در کشور جامعه‌محور نیست بلکه بیمارستان‌محور است یا دانشجویان دندانپزشکی، یونیت‌محور تربیت می‌شوند و مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت قوی‌تر از سایر مولفه‌ها هستند که دانشجویان آشنایی چندانی با آنها ندارند.»

نمکی تاکید کرد: «باید در دانشگاه‌ها تحول ایجاد کرده و دیوارهای بتنی دانشگاه‌ها با جامعه را برداریم. چرا شاخص DMF در حوزه دندانپزشکی هنوز وضعیت مناسبی ندارد؟ چون روی سلامت دهان و دندان کار زیادی نکرده‌ایم و برخی دانشجویان این رشته از روز اول به فکر مطب بالاشهر و ارتودنسی هستند.»

او با بیان اینکه در تربیت دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی رشد بی‌رویه‌ای داشته‌ایم، گفت: «متاسفانه در سال‌های گذشته آموزشگاه‌های بهیاری و بهورزی را تعطیل کردیم در حالی که تربیت نیرو در مقاطع مختلف باید متناسب باشد.»

او یادآور شد: «یکی از مشکلات کشور، تربیت نیروی انسانی گران‌قیمت و در دوره‌های طولانی‌مدت است که باید در این زمینه بازنگری کنیم و باید بدانیم که چه افرادی را با چه سطحی از معلومات برای کدام جایگاه نظام، ارائه خدمت در چه زمانی با چه قیمتی و توسط چه کسی می‌خواهیم تربیت کنیم.»

وزیر بهداشت عنوان کرد: «بدون وفاق ملی نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم و دشمنان زمانی بر ما می‌تازند که گسست بین مسئولان را احساس می‌کنند، بنابراین امروز در همه عرصه‌ها به‌ویژه آموزش و سلامت نیازمند وفاق ملی هستیم.»

نمکی در پایان گفت: «دیواری بین دانشگاه آزاد اسلامی و دولت وجود ندارد و ما مشتاقیم که بخش خصوصی با رعایت استانداردها و حقوق شهروندی به حوزه سلامت وارد شود.»

۴۰ درصد پرستاران، آموزش‌دیده دانشگاه آزاد اسلامی هستند

محسن نفر، معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در این مراسم با تبریک 40 سالگی پیروزی انقلاب اسلامی گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی پس از تاسیس در سال 61 آموزش پزشکی خود را با واحد علوم پزشکی تهران در خرداد 64 آغاز کرد و خوشحالیم که امروز شاهد افتتاح بیمارستان فرهیختگان با حضور این جمع فرهیخته هستیم.»

او با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در بیشتر شهرها دارای دانشکده‌های پزشکی، پرستاری، داروسازی، دندانپزشکی و مامایی است که خدمات قابل‌توجهی به مردم ارائه می‌دهد، اظهار داشت: «حدود 60 هزار دانشجو در رشته‌های مختلف پزشکی در دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل می‌کنند.»

نفر با اشاره به اینکه هزار و 889 عضو هیات‌علمی در رشته‌های علوم پزشکی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت می‌کنند، افزود: «دانشگاه آزاد اسلامی در نقاط مختلف کشور دارای هزار تخت بیمارستانی، 27 مرکز تحقیقاتی و... است.»

معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «در سال جاری شاهد افتتاح سه بیمارستان ازجمله بیمارستان امام‌سجاد(ع) در تبریز، بیمارستان امام‌رضا(ع) در اردبیل و بیمارستان فرهیختگان در تهران بودیم.»

معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «سال ۷۵ طراحی اولیه بیمارستان انجام شد و سال ۷۷ عملیات ساختن آن شروع شد که سال ۹۰ پایان عملیات ساختمانی بود. در سال ۹۳ قرارداد تجهیز بیمارستان منعقد اما سال ۹۵ تجهیز بیمارستان با ۴۰ درصد پیشروی متوقف شد. از بهمن ۹۶ با تشکیل کمیته عالی راه‌اندازی بیمارستان فرهیختگان، فرآیند راه‌اندازی این بیمارستان شدت گرفت و هم‌اکنون نیز شاهد راه‌اندازی آن هستیم.»

نفر به سیاست‌های دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه علوم پزشکی اشاره و تاکید کرد: «ارتقا و افزایش کیفیت آموزشی و ارائه باکیفیت‌ترین خدمات بهداشتی و درمانی در کشور، توسعه رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی، ارائه تله‌مدیسین و پزشک خانواده در شهرها و انجام تحقیقات در مراکز تحقیقاتی با هدف حل مشکلات درمانی کشور با همگرایی رشته‌های مختلف علوم پزشکی از سیاست‌های دانشگاه آزاد اسلامی است.»

معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر توسعه رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی گفت: «حدود ۴۰ درصد پرستاران در دانشگاه آزاد اسلامی آموزش می‌‌بینند.»

جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر در حالی به ایستگاه پایانی رسید که فاصله بین فیلم‌های خوب جشنواره با آثار ضعیف، بسیار زیاد بود. «شبی که ماه کامل شد» با ۱۳ نامزدی، بر صدر نامزدهای جشنواره امسال نشست. «ماجرای نیمروز؛ ۲رد خون» با ۱۱ رشته و دو فیلم «غلامرضا تختی» و «متری شیش‌ونیم» با ۱۰رشته نامزدی، در رده‌های بعدی قرار گرفتند. چهار فیلم «ایده اصلی»، «تیغ و ترمه»، «جمشیدیه» و «مردی بدون سایه»، در هیچ رشته‌ای نامزد نشدند. شب گذشته در مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر، برگزیدگان بخش‌های مختلف هنری معرفی شدند.

    جلوه‌های بصری

جواد مطوری برای فیلم «مسخره باز»
محسن خیرآبادی، رضا میثاقی و شهاب نجفی برای فیلم «غلامرضا تختی»
هادی اسلامی و امیر سحرخیز برای فیلم «23 نفر»
جواد مطوری برای فیلم «سرخ‌پوست»
سینا قویدل برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»

   جلوه‌های ویژه میدانی

ایمان کرمیان برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
محسن روزبهانی برای فیلم «23 نفر»
ایمان کرمیان برای فیلم «سمفونی نهم»
آرش آقابیک برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
ارشا اقدسی برای فیلم «قسم»

   چهره‌پردازی

ایمان امیدواری برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
مجید اسکندری برای فیلم «سمفونی نهم»
شهرام خلج برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
سعید ملکان برای فیلم «غلامرضا تختی»
ایمان امیدواری برای فیلم «مسخره‌باز»
عباس عباسی برای فیلم «23 نفر»

   طراحی لباس

حمیدرضا شجاعی برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
مشکین مهرگان برای فیلم «سمفونی نهم»
محمدرضا شجاعی برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
امیر ملک‌پور برای فیلم «غلامرضا تختی»
الهام معینی برای فیلم «مسخره‌باز»

   طراحی صحنه

کیوان مقدم برای فیلم «غلامرضا تختی»
سهیل دانش برای فیلم «مسخره‌باز»
محمدرضا شجاعی برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»a
محسن نصراللهی برای فیلم «متری شیش‌ونیم» و «سرخ‌پوست»
کامیاب امین عشایری برای فیلم «23 نفر»

   صدابردار

ایرج شهرزادی برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
مسیح سراج برای فیلم «پالتوی شتری»
بهمن اردلان برای فیلم «23 نفر»
منصور شهبازی برای فیلم «طلا»
مهدی ابراهیم‌زاده برای فیلم «قسم»

   صداگذاری

مهرشاد ملکوتی برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
امیرحسین قاسمی برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
حسین ابوالصدق برای فیلم «سمفونی نهم»
امیرحسین قاسمی برای فیلم «غلامرضا تختی»
آرش قاسمی برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»

   موسیقی متن

امین هنرمند برای فیلم «قصر شیرین»
پیمان یزدانیان برای فیلم «متری شیش‌ونیم» و «بنفشه آفریقایی»
افشین عزیزی برای فیلم «غلامرضا تختی»
مسعود سخاوت‌دوست برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
کریستوف رضاعی برای فیلم «ناگهان درخت» و «سال دوم دانشکده من»

   تدوین

بهرام دهقانی برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
محمدرضا معینی برای فیلم «سمفونی نهم»
خشایار مهدویان برای فیلم «قسم»
محمد نجاریان برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
میثم مولایی برای فیلم «غلامرضا تختی»

   فیلمبرداری

حمید خضوعی برای فیلم «غلامرضا تختی»
هومن بهمنش برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
شهرام نجاریان برای فیلم «خون خدا»
علی قاضی برای فیلم «مسخره‌باز»
هادی بهروز برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
مسعود سلامی برای فیلم «آشفته‌گی»

   بازیگر مکمل مرد

علی نصیریان برای فیلم «مسخره‌باز»
آرمین رحیمیان برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
نوید محمدزاده برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
حسن پورشیرازی برای فیلم «قسم»
یونا تدین برای فیلم «قصر شیرین»
جواد عزتی برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»

    بازیگر مکمل زن

فرشته صدرعرفایی برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
زهره عباسی برای فیلم «ناگهان درخت»
ژیلا شاهی برای فیلم «قصر شیرین»
نیوشا علیپور برای فیلم «قصر شیرین»
پانته‌آ پناهی‌ها برای فیلم «درخونگاه»

    بازیگر نقش اول مرد

هوتن شکیبا برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
حامد بهداد برای فیلم «قصر شیرین»
امین حیایی برای فیلم «درخونگاه»
پیمان معادی برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
نوید محمد‌زاده برای فیلم «سرخ‌پوست»

    بازیگر نقش اول زن

الناز شاکردوست برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
مهناز افشار برای فیلم «قسم»
ژاله صامتی برای فیلم «درخونگاه»
بهنوش طباطبایی برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»
فاطمه معتمدآریا برای فیلم «بنفشه آفریقایی»

     فیلمنامه

محسن قرائی و محمد داودی برای فیلم «قصر شیرین»
محسن تنابنده برای فیلم «قسم»
نیما جاویدی برای فیلم «سرخ‌پوست»
پرویز شهبازی برای فیلم «طلا»
نرگس آبیار و مرتضی اصفهانی برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»

   کارگردانی

نرگس آبیار برای فیلم «شبی که ماه کامل شد»
بهرام توکلی برای فیلم «غلامرضا تختی»
نیما جاویدی برای فیلم «سرخ‌پوست»
سعید روستایی برای فیلم «متری شیش‌ونیم»
سید رضا میرکریمی برای فیلم «قصر شیرین»
محمدحسین مهدویان برای فیلم «ماجرای نیمروز2؛ رد خون»

   بهترین فیلم

«شبی که ماه کامل شد» به تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی
«سرخ‌پوست» به تهیه‌کنندگی مجید مطلبی
«غلامرضا تختی» به تهیه‌کنندگی سعید ملکان
«متری شیش‌ونیم» به تهیه‌کنندگی سیدجمال ساداتیان
«ماجرای نیمروز2؛ رد خون» به تهیه‌کنندگی سیدمحمود رضوی
«قصر شیرین» به تهیه‌کنندگی سیدرضا میرکریمی

   بخش نگاه نو

«مسخره‌باز» همایون غنی‌زاده
«جان‌دار» حسین امیری‌دوماری و پدرام پورامیری
«حمال طلا» تورج اصلانی
«دیدن این فیلم جرم است» رضا زهتابچیان
«روزهای نارنجی» آرش لاهوتی

   جایزه ویژه هیات داوران

نیما جاویدی (سرخ‌پوست)

   سیمرغ بلورین بهترین فیلم «هنر و تجربه»

همایون غنی‌زاده برای «مسخره‌باز»

   پنج فیلم برگزیده تماشاگران

متری شیش و نیم
سرخ‌پوست
غلامرضا تختی
شبی که ماه کامل شد
ماجرای نیمروز؛ رد خون

مردم برای جشن چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی سنگ‌تمام گذاشتند. همه شهرهای کشور روز گذشته شاهد حضور گسترده مردم بود. باران و برف هم مانع این حضور نشد و این‌بار نیز پیر و جوان و خردسال شانه‌به‌شانه هم قدم در خیابان حفاظت از نظام اسلامی گذاشتند و چلچلی انقلاب را جشن گرفتند. در پایتخت، رحمت الهی بر سر راهپیمایان تهرانی می‌بارید، با این‌حال در مسیر طولانی خیابان انقلاب تا میدان آزادی تا چشم کار می‌کرد جمعیت موج می‌زد.

موشک‌های سپاه از جمله قدر، قیام و ذوالفقار زینت‌بخش مسیر راهپیمایان شده بودند. دست‌نوشته‌های مردم نیز در این میان قابل‌توجه بود؛ دست‌نوشته‌هایی که از طرفی به اطاعت از امر ولی اشاره داشت و از طرف دیگر ناکارآمدی برخی مسئولان را یادآور می‌شد و «نظام آری، فساد نه» را به بیان‌های مختلف از جمله نه به آقازادگی و نه به اختلاس به تصویر کشیده بود. مرگ بر آمریکا و اسرائیل هم که چونان 40 سال گذشته پای ثابت این راهپیمایی بود.

راهپیمایان در قطعنامه پایانی راهپیمایی یوم‌الله ۲۲ بهمن ۹۷ خواستار پایبندی عملی مقامات اجرایی و تقنینی به رعایت دقیق مصالح و منافع ملی به‌عنوان وظیفه مسلم شرعی و قانونی در بررسی معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی شدند.

برای ساخت موشک از کسی اجازه نگرفته‌ایم و نخواهیم گرفت

حسن روحانی در اجتماع راهپیمایان تهرانی در مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن در میدان آزادی، تاکید کرد: «امسال در شرایطی جشن ۲۲ بهمن را برگزار می‌کنیم که آمریکای جنایتکار، صهیونیسم و ارتجاع منطقه مردم ما را در فشار و منگنه تحریم قرار داده‌اند. بنابراین امروز حضور مردم در خیابان‌های سراسر ایران اسلامی و در این شهر بزرگ، عاصمه [پایتخت] ایران، به این معناست که نقشه‌های یک ساله دشمن نقش بر آب شده است. دشمن هرگز به اهداف شوم خود نخواهد رسید. راه ما و مسیر ما به همان صورت که 40 سال پیش انتخاب کرده بودیم، ادامه خواهد داشت.»

رئیس‌جمهور تصریح کرد: «امروز همه دنیا بدانند قدرت جمهوری اسلامی ایران به مراتب از روزهای رزم و جنگ بیشتر است. امروز نیروهای مسلح ما در تهیه انواع سلاح و مهمات خودکفا هستند. امروز ۸۵ درصد تجهیزات و مهمات و نیازمندی‌های ما به دست نیروهای داخلی ساخته می‌شود. ما برای ساختن انواع موشک‌های ضدزره، انواع موشک‌های پدافند هوایی، انواع موشک‌های زمین به دریا و دریا به دریا و انواع موشک‌های زمین به زمین از کسی اجازه نگرفته‌ایم و نخواهیم گرفت. راه‌مان و قدرت نظامی را ادامه می‌دهیم، قدرت نظامی ایران در طول این 40 سال و به‌ویژه در طول پنج سال اخیر برای همه جهانیان شگفت‌آور است. ناوچه‌ها، نفربرها، تانک‌ها، سلاح‌های انفرادی و هر آنچه نیروهای مسلح از سلاح و مهمات نیاز دارند و همچنین شهامت نیروهای مسلح، ‌انگیزه و تدبیر آنها شگفت‌آور است.»

وی در ادامه افزود: «وقتی ایران اراده کرد به ملت عراق و ملت سوریه، لبنان، فلسطین و یمن کمک کند جهانیان دیدند که دشمنان به پیروزی دست نیافتند و تلاش دارند از منطقه خارج شوند تا ملت‌های منطقه با آزادی راه خود را ادامه دهند. اولین دستاورد انقلاب اسلامی تمامیت ارضی، حراست از ایران عزیز- که یک میلی‌متر از خاک این سرزمین به دشمن واگذار نشد- است. ملت ما در برابر توطئه‌ها پیروز شد. دومین دستاورد ملت ایران تغییر نظام مشروعیت در این کشور بود. نظام مشروعیت در گذشته بر این مبنا بود که فردی فرزند کدام طایفه است؛ این اصل بر هیچ مبنای شرعی این نظام منطبق نبود، اما دستاورد نظام جمهوری اسلامی این بود که نظام مشروعیت را بر مبنای اسلام و جمهوریت قرار داد. امروز تمام مسئولان جمهوری اسلامی ایران از مقام معظم رهبری گرفته تا رئیس‌جمهور و اعضای مجلس شورای اسلامی، خبرگان و شوراها با رای مردم و با صندوق آرا مسئولیت را بر عهده می‌گیرند.»

رئیس‌جمهور همچنین صندوق آرا را ضامن حفظ نظام خواند و تاکید کرد: «هرکسی هر نوع تغییر می‌خواهد، پای صندوق آرا اعلام می‌کند. پای صندوق آراست که مردم، نظرات و راه خود را اعلام می‌کنند و فرد موردنظر را در مجلس، ریاست‌جمهوری، خبرگان و شوراها برمی‌گزینند. صندوق رای و انتخابات از نعمت‌های بزرگ انقلاب اسلامی است. اگر این صندوق و صف‌های طولانی پای صندوق آرا نبود، دشمن می‌توانست توطئه‌های مختلفی را علیه ما طراحی کند. امروز در جامعه ما دموکراسی به معنای واقعی کلمه وجود دارد. ما آن نظام و رژیمی نیستیم که بگوییم فقط یک حزب به نام رستاخیز وجود دارد. احزاب، مجله‌ها و روزنامه‌ها در این کشور آزاد هستند و همه مسئولان باید با سعه‌صدر با انتخابات برخورد کنند.» 

روحانی افزود: «هر چه سعه‌صدر ما بیشتر باشد و راه را برای حضور احزاب و جناح‌ها باز کنیم، نظام ما مستحکم‌تر خواهد بود. در لایحه جامع انتخابات که دولت تقدیم مجلس کرده، به این نکات توجه شده است. امیدواریم با تصویب این لایحه در مجلس، شاهد انتخاب‌های پرشورتری در آینده باشیم.» وی تصریح کرد: «ما تنها کشوری هستیم که بدون اینکه در برابر دشمنان سرفرود آوریم، از فصل هفت سازمان ملل متحد خارج شدیم. این قدرت ملت ایران و قدرت دیپلماسی ماست. ما تنها کشوری هستیم که حق هسته‌ای‌مان در سازمان ملل و شورای امنیت تثبیت شده است.»

روحانی ادامه داد: «اگر در سال‌های اول انقلاب توانستیم ترور و شورش را مهار کنیم، به دلیل این بود که ملت و دولت پشت سر امام (ره) قرار داشتند. در تحریم‌ها نیز با ایستادگی، همکاری، همراهی و تعاون در برابر آمریکا پیروز خواهیم شد. ما نمی‌گذاریم آمریکا پیروز شود.»

وی گفت: «آمریکا اعلام کرده بود دی سال گذشته، اردیبهشت و مرداد امسال، ۱۳ آبان و ایام کریسمس، ایران را زمین می‌زنیم که نتوانست. قول داده بودند که ۲۲ بهمن همه سران رژیم فاسد آمریکا در ایران باشند که نشد و نخواهد شد، به این دلیل که ملت ما به خداوند و ائمه و رهبر شجاع‌شان ایمان دارند و پشت سر رهبری حرکت می‌کنند. ما بی‌تردید در این مبارزه موفق خواهیم بود.»

ملت ایران در مصاف با دشمنان یک‌صدا هستند

علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی روز گذشته در راهپیمایی 22بهمن شهر تهران در جمع خبرنگاران با اشاره به حضور گسترده و پرشور مردم در راهپیمایی گفت: «این راهپیمایی بسیار عظیم نشان می‌دهد که هیچ چیز و هیچ اقدامی مانع حضور میلیونی مردم نمی‌شود. دشمنان باید بفهمند که ریشه‌های انقلاب قوی است و در این مصاف ملت ایران یک‌صدا هستند.»

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «تردید نکنید که حضور گسترده مردم در راهپیمایی 22بهمن و حمایت ملت از انقلاب دشمنان را مأیوس می‌کند و آنها پس از این شکست به دنبال سناریوهای دیگر می‌روند.»

  لاریجانی تصریح کرد: «حضور گسترده مردم در راهپیمایی 22بهمن دستاورد بسیار بزرگی برای کشور هم برای ادامه راه و هم حل مسائل محسوب می‌شود. همچنین دشمنان از این حضور پرشور درس گرفته و از رفتارهای خود دست برمی‌دارند.»

رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوالی در رابطه با اظهارات مقامات آمریکایی مبنی‌بر اینکه جمهوری اسلامی 40سالگی خود را نخواهد دید، گفت: «آنها از این حرف‌های بی‌ربط زیاد می‌زنند و خیلی نباید آن را جدی گرفت.»

 انقلاب اسلامی برای همه نسل‌هاست

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور سخنران مراسم 22بهمن شیراز بود. وی با اشاره به اینکه 40سالگی یعنی کمال، پختگی، عقلانیت و تدبیر، یادآور شد: «انقلاب اسلامی ایران پدیده بزرگ دوران بود که با نخبگان و دانشمندان و توده مردم به‌پا خاست و انقلاب اسلامی ایران انقلابی تاریخی است، اما در تاریخ نمانده و انقلابی برای تمامی نسل‌ها است.»

معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: «انقلاب اسلامی راهی تازه در جهان گشود و نسلی نو بنا نهاد و امام(ره)، انقلابی بنا نهاد که براساس اسلام و آرای ملت شکل گرفت و امام(ره) معمار انقلابی نو براساس آرای مردم بود.»

کاستی‌ها باید رفع شود

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در مراسم راهپیمایی ۲۲بهمن اردبیل اظهار داشت: «امروز در حالی دهه پنجم عمر انقلاب را شروع می‌کنیم که بنا به آمار صندوق بین‌المللی پول دنیا، ایران هجدهمین کشور برتر اقتصادی، پانزدهمین قدرت بزرگ علمی و اولین کشور در زمینه سرعت رشد علمی است.»

معاون رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه در این مسیر برخی کاستی‌ها نیز وجود دارد که باید رفع شود، بیان داشت: «نباید به‌خاطر برخی کاستی‌ها از دستاوردهای انقلاب اسلامی دست کشید. البته باید تاکید کرد که جمهوری اسلامی تنها به دنبال رفاه مردم بوده و تلاش دولت در راستای حل مشکلات است.»  نوبخت در عین حال تاکید کرد که پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی حاصل مقاومت بود، چنانچه خداوند وعده داده است، لشکر خدا پیروز است و مردم ایران لشکر پیروز خداست.

جمهوری اسلامی امروز قدرت برتر منطقه است

آیت‌الله آملی‌لاریجانی با حضور در راهپیمایی ۲۲ بهمن اظهار کرد: «راهپیمایی شکوهمند مردم، پیام‌های مختلفی دارد و مهم‌ترین پیام حضور عظیم مردم به دشمنان جمهوری اسلامی خصوصا آمریکا و اذنابش است که بدانند این مردم تسلیم ناپذیرند و با فشارها و تحریم‌های ظالمانه که می‌خواستند مردم را به عقب‌نشینی وادارند بدانند که این مردم عقب نمی‌نشینند و از ارزش‌های انقلاب و حرکت عظیمی را که امام راحل شروع کرده‌اند ادامه می‌دهند.»

وی تاکید کرد: «جمهوری اسلامی هر روز بالنده‌تر و قدرتمندتر و در منطقه اثرگذارتر است و امروز قدرت برتر منطقه است و مقاومت در منطقه به ایران اتکا دارد.»

انقلاب اسلامی دست استعمار غرب را قطع کرده است

علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل در حاشیه راهپیمایی ۲۲بهمن گفت: «آمریکایی‌ها ملت ما را نشناخته‌اند و رئیس‌جمهوری بی‌توجه و غیرمنطقی دارند، ولی ملت ما صبورند و با سابقه فرهنگی چند ده هزارساله از این‌گونه تهدیدات زیاد دیده‌اند.»

وی تصریح کرد: «ایران اکنون بعد از گذشت ۲۰۰ سال سایه استقلال را به خود می‌بیند و انقلاب اسلامی دست استعمار غرب را قطع کرده و اختیار خود را به دست گرفته است.»

ولایتی با بیان اینکه مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی ساقط کردن استبداد است، گفت: «اوضاع کشورهای دیگر از جمله نیجریه، لیبی و سودان را ببینید که هر کشوری بخواهد ندای استقلال و آزادیخواهی سر دهد، با واکنش و مقابله استعمارگران مواجه می‌شود. ما باید قدر استقلال، امنیت و آزادی خود را بدانیم.»

مردم با وجود سختی‌ها پای عزت کشور ایستاده‌اند

محمدباقر قالیباف در مراسم پایانی راهپیمایی ۲۲بهمن مردم بوشهر با تقدیر از حضور مردم در راهپیمایی ۲۲بهمن اظهار داشت: «تاریخ ۴۰ساله انقلاب نشان می‌دهد مردم این انقلاب را تنها نگذاشتند و از مسیری که انتخاب کردند پشیمان نشدند.» 

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: «فرقی برای مردم نکرده که در مقابل دشمن بعثی بایستند یا اینکه در خلیج‌فارس با آمریکایی‌ها بجنگند و همیشه در صحنه حضور دارند.»

وی اضافه کرد: «‌امروز مردم را دیدیم که باوجود سختی‌ها و مشکلات با انقلاب بیعت کردند و معنای این حضور این است که پای عزت و اقتدار ایران اسلامی ایستاده‌ایم و به آینده انقلاب و آینده کشورمان امیدوار هستیم.»

قالیباف تصریح کرد: «مردم حاضر هستند هر هزینه‌ای را برای سرافرازی ایران اسلامی بدهند و مثل همیشه نشان دادند که مردمی بصیر و فهیم و زمان‌شناس و بامروت و جوانمردی هستند و در صحنه‌های دفاع از انقلاب ایستاده‌اند. مثل همیشه باور کردیم و به یادمان خواهد ماند که مردم بزرگ‌ترین سرمایه این کشور هستند.»

۴۰ سالگی انقلاب دوره نشاط است

سیدابراهیم رئیسی در مراسم پایانی راهپیمایی مشهد که در حرم مطهر رضوی برگزار شد، اظهار کرد: «در طول ۴۰سال گذشته ملت ایران مقابل همه توطئه‌های دشمن مقاومت کرد و بزرگ‌ترین معجزه که ایستادگی در برابر آمریکا و مستکبران عالم بود را نشان داد. 40سالگی انقلاب دوره پیری و عقب‌گرد نیست و باید بانشاط به سمت پختگی و امیدآفرینی حرکت کنیم.»

وی افزود: «در این دوره باید ملت ایران انقلابی اصیل با شعارهای بلند و ملکوتی را رقم بزند. امروز دوست و دشمن بر قدرت ایران اعتراف دارند و گذشت روزی که روس‌ها و انگلیسی‌ها ایران را بین خود تقسیم کنند.»